Trump quyết định hạ sát tướng Iran thế nào?

Trump cân nhắc rủi ro lớn nhất trong nhiệm kỳ tổng thống suốt nhiều ngày trước khi đưa ra quyết định không kích hạ sát tướng Iran.

Trong căn phòng lộng lẫy tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida, nơi dùng làm phòng tình huống tạm thời của tổng thống Mỹ, Trump hôm 31/12 tổ chức cuộc họp với giới cố vấn hàng đầu và một số nghị sĩ thân cận nhằm thảo luận về vụ tấn công thiếu tướng Iran Qassem Soleimani.

Giữa các trận golf và bữa tối gia đình trong 48 tiếng sau đó, Trump được cập nhật liên tục tin tình báo về những mối đe dọa của Iran đối với người Mỹ trong khu vực và lộ trình di chuyển dự kiến của Soleimani tới Baghdad.

Các cố vấn và tướng tá hàng đầu cũng tìm cách giúp Trump hình dung tác động của vụ tấn công lên tình hình khu vực, nước Mỹ và nhiệm kỳ của ông.

Trump, tổng thống thận trọng với chiến tranh, từng hứa sẽ chấm dứt các cuộc xung đột của Mỹ ở nước ngoài. Vụ tấn công này đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đối đầu kéo dài giữa Mỹ với Iran, nhiều khả năng đưa căng thẳng đi xa hơn nữa.

Một cuộc tranh luận nghiêm túc nổ ra trong chính quyền Mỹ. Đa phần lo ngại vụ giết tướng Iran sẽ khiến căng thẳng leo thang khó lường.

“Mọi người đều lo lắng các động thái tiếp theo”, một quan chức Mỹ nói.

Buổi sáng đầu tiên sau không kích, Trump bỏ trận golf, thay vào đó dành thời gian tham vấn về lệnh không kích. Theo một số quan chức thảo luận với Trump, ông khá thách thức và thủ thế. Nhưng Trump dường như cũng nhận thức được trọng trách và sức mạnh ông đang nắm trong tay. Ông cũng không chắc về cách Iran đáp trả.

Khi phát lệnh giết tướng Iran trong một phòng khiêu vũ được dát vàng chiều 2/1 (giờ Mỹ), Trump mang trên vai trọng trách lớn.

“Chúng tôi đã hành động đêm qua nhằm ngăn chặn chiến tranh. Chúng tôi không hành động để gây chiến”, Trump đọc kỹ từng chữ trên máy nhắc lời, xoa dịu lo ngại rằng ông đang kéo Mỹ vào một vòng xoáy xung đột khác ở Trung Đông.

Các tổng thống tiền nhiệm đều tránh nhắm vào Soleimani, cho rằng cái chết của ông dưới tay người Mỹ có thể làm căng thẳng leo thang khó lường, khiến Mỹ thêm sa lầy ở Trung Đông.

Với Trump, quyết định giết tướng Iran là một chiến thắng tức thời, điều ông khoe trong bữa sáng và qua điện đàm từ khu nghỉ dưỡng ở Florida. Đó là khoảnh khắc Trump tự so sánh bản thân với những người tiền nhiệm mà không nhất thiết phải công bố điều gì xảy đến tiếp theo. Cũng nhờ đó, mọi bàn tán không còn dồn vào cuộc xem xét bãi nhiệm Trump nữa.

“Ông ta nên bị tiêu diệt nhiều năm trước”, Trump tuyên bố trên Twitter, mô tả Soleimani là “kẻ bị ghét và sợ hãi ở quê nhà”, dù 4 năm trước, thiếu tướng Iran gần như xa lạ với ông.

Trump giám sát cuộc tấn công tướng Iran từ khu nghỉ dưỡng ở Florida, nơi ông từng đưa ra nhiều quyết định chính sách ngoại giao gây tranh cãi.

Khi tin tức phát về cuộc không kích tướng Soleimani, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Trump đang dùng bữa tại Mar-a-Lago cùng bạn bè. Trong số đó có lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy. Các con ông cũng có mặt, kể cả con rể Jared Kushner.

Tổng thống Mỹ rời phòng bảo mật thông tin ở Mar-a-Lago khoảng 6 giờ chiều 2/1 cùng các đặc vụ và trợ lý. Một quan chức thân cận cho biết Trump được các trợ lý cập nhật tin tức suốt buổi tối đó sau khi đợt tấn công diễn ra. Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O’Brien sau đó nói với phóng viên rằng ông đã ở cùng với Tổng thống khi các chỉ huy thông báo chiến dịch kết thúc.

“Kế hoạch diễn ra trong vài ngày và Tổng thống đưa ra quyết định rằng chúng ta cần phải hành động để bảo vệ người Mỹ”, O’Brien nói.

“Phải nói rằng Tổng thống Trump đã rất tập trung”, nghị sĩ Cộng hoà Matt Gaetz, người ngồi cạnh Trump tối 2/1, cho biết. “Tôi nghĩ ông ấy thật sự nắm rõ cách Soleimani lên kế hoạch sát hại người Mỹ, làm hại các nhà ngoại giao Mỹ và đẩy khu vực vào nguy cơ chiến tranh”.

Howie Carr, người dẫn chương trình phát thanh, cho biết ông có mặt trong bữa tiệc tại Mar-a-Lago tối 2/1. Trump “thản nhiên và bình tĩnh”, quan tâm nhiều hơn đến cuộc bầu cử sắp đến, Carr mô tả trong bài báo trên tờ Boston Herald.

Trong bức ảnh McCarthy đăng sau cuộc không kích, Trump ngồi trong phòng ăn, đối diện Dan Scavino, giám đốc truyền thông xã hội, người giúp Trump đăng hình cờ Mỹ sau vụ tấn công. Khi bánh mì thịt và kem được phục vụ, Lầu Năm Góc xác nhận Mỹ đứng sau vụ tấn công, tuyên bố duy nhất được Washington đưa ra suốt buổi tối đó.

Cảnh tượng này gợi nhớ đến lần Trump lệnh cho các lực lượng Mỹ tấn công tên lửa vào sân bay Syria đầu năm 2017. Ông sau đó dùng bữa với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, bên lề thượng đỉnh tại khu nghỉ dưỡng Florida, và thông báo về một loạt cuộc tấn công vừa diễn ra.

Vụ hạ sát Soleimani mang rủi ro lớn hơn và hầu hết giới chức Mỹ tin rằng có thể khiến Iran đáp trả. Phe Dân chủ chỉ trích Trump vì không được thông báo trước vụ tấn công.

Trước vụ không kích, giới luật sư Nhà Trắng đã tham vấn các quan chức an ninh quốc gia và cùng tuyên bố “cơ sở mạnh mẽ” rằng cuộc tấn công không dẫn đến chiến tranh. Tổng thống Mỹ, với tư cách là tổng tư lệnh, không cần sự đồng ý của quốc hội đối với các vấn đề tự vệ, một quan chức cho biết.

Các cuộc thảo luận giữa Trump và thành viên cấp cao trong đội ngũ an ninh quốc gia về vụ không kích sát hại Soleimani diễn ra trong nhiều tháng nhưng đến hôm 3/1 mới đi đến hành động. John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia của Trump, viết trên Twitter rằng vụ tấn công là một “quá trình lâu dài”. Quan chức khác tiết lộ nhiều phương án được cân nhắc trong những năm qua.

Nhưng phải đến khi Trump gặp giới chức hàng đầu tại khu nghỉ dưỡng Florida, thời điểm tấn công mới được quyết định.

Trump đã tập hợp Ngoại trưởng Mike Pompeo, Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley, đến Mar-a-Lago hôm 29/12, được cho là nhằm thông báo về nhiệm vụ tiêu diệt các thành viên của dân quân thân Iran tại Iraq.

Họ lên phi cơ của chính phủ từ Washington, hạ cánh ở West Palm Beach rồi di chuyển đến khu nghỉ dưỡng của Trump, sau đó tập hợp trong phòng an toàn chuyên dùng để thảo luận các vấn đề an ninh quốc gia.

Cả đội cập nhật tình hình cho Trump về các cuộc tấn công hôm đó, giải thích các mối đe dọa tiếp diễn từ Iran và đánh dấu phương án cho các hành động tiếp theo. Trong số này có bước đi táo bạo là tiêu diệt quan chức hàng đầu của Iran, người sắp di chuyển đến Baghdad.

Trong vài ngày sau đó, Trump đưa ra kế hoạch với một số quan chức thân cận, bao gồm nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham. “Tôi được thông báo về khả năng tiến hành một chiến dịch khi đáp xuống Florida và tôi trân trọng điều đó”, Graham nói.

Trong tiệc giao thừa, Trump không phát tín hiệu về việc sắp xảy ra, đồng thời khẳng định ông không muốn chiến tranh. “Tôi không nghĩ đó là ý tưởng tốt cho Iran, họ sẽ không chịu được lâu”, ông nói.

 (Theo CNN)