Chuyến thăm Nhật Bản của Tập bị trì hoãn khi căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng
Nhật Bản đã coi chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Tokyo như một biểu tượng để khôi phục quan hệ song phương. Nó là nền tảng trong mối quan hệ chiến lược của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm thiết lập một mức độ quan hệ hợp tác với Trung Quốc trong khi vẫn duy trì mối quan hệ cá nhân nồng ấm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Tuy nhiên, với việc với Washington và Bắc Kinh bên bờ vực của Chiến tranh Lạnh mới, do cách xử lý COVID-19 và dự luật an ninh gây tranh cãi của Trung Quốc đối với Hong Kong, Tokyo không còn nhiều lựa chọn ngoài việc sửa đổi chiến lược.
Vốn đã bị trì hoãn bởi COVID-19, chuyến thăm của Tập Cận Bình có vẻ không chắc chắn hơn bao giờ hết.
Thứ Tư, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Toshimitsu Motegi đã đề nghị trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng chuyến thăm của ông Tập sẽ đợi cho đến sau hội nghị thượng đỉnh G7, hiện sẽ được lên lịch lại vào tháng 9 và Hội nghị thượng đỉnh G20 dự kiến vào tháng 11.
Ông nói: “Hội nghị thượng đỉnh G7 chắc chắn sẽ diễn ra trước”. Các diễn đàn quốc tế như G20 mà Nhật Bản có thể định hình ý kiến cũng sẽ diễn ra trước chuyến thăm của ông Tập. “Chúng ta không ở thời điểm xây dựng một lịch trình cụ thể.”
Hai bên ban đầu đồng ý tổ chức chuyến thăm cấp nhà nước vào tháng 4, nhưng hoãn lại đến mùa Thu hoặc xa hơn nữa vì đại dịch COVID-19. Nếu chuyến thăm diễn ra, Tập sẽ là nhà lãnh đạo thứ hai được Nhật Bản tiếp nhận với tư cách là khách quốc gia kể từ khi Hoàng đế Naruhito lên ngôi vào tháng 5 năm ngoái, sau Trump.
Lập trường của Tokyo về chuyến đi đã thay đổi sau khi Trung Quốc ngày 21 tháng 5 ám chỉ rằng họ sẽ ban hành luật an ninh đối với các hành vi cấm “phản quốc, ly khai, dụ dỗ hoặc lật đổ” của Hong Kong.
Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshida Suga, người là cánh tay phải của Abe, đã ám chỉ ngày hôm sau rằng Tokyo sẽ suy nghĩ lại về chuyến thăm cấp nhà nước. “Chúng tôi sẽ liên lạc [với Trung Quốc] trong khi xem xét lại các bối cảnh liên quan”, ông nói.
Suga đã sử dụng cùng một ngôn ngữ để trả lời một câu hỏi về tác động của tình hình Hong Kong vào ngày 28 tháng 5, khi Quốc hội Trung Quốc thông qua luật.
Điều này trái ngược với tuyên bố của ông Suga vào tháng 3, khi chuyến thăm bị hoãn lại, rằng sự kiện sẽ được tổ chức “vào thời điểm thuận tiện cho cả hai bên.” Vào cuối tháng 4, ông nói rằng đây là ” một cơ hội cực kỳ quan trọng để thể hiện với trong và ngoài nước, rằng chúng tôi sẽ cùng nhau thực hiện trách nhiệm của mình.”
Căng thẳng căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh dẫn tới sự thay đổi trong giọng điệu. Mỹ, nơi có hơn 100.000 người đã chết vì COVID-19, đã lên án Trung Quốc về việc xử lý sự bùng phát ban đầu khi nền kinh tế mạnh mẽ củng cố hy vọng tái đắc cử của ông Trump đã chấm dứt.
Với cuộc bầu cử tổng thống chỉ chưa đầy nửa năm nữa, Trump hy vọng sẽ lấy lại được sự ủng hộ bằng cách đánh bại Trung Quốc, giống như cách đây bốn năm. Ông nói vào giữa tháng Năm rằng Washington có thể “cắt đứt toàn bộ mối quan hệ” với Bắc Kinh.
Tình hình Hong Kong đã trở thành một điểm nóng tiềm tàng khác. Trump cho biết ngày 29 tháng 5 rằng Hoa Kỳ sẽ thu hồi quy chế thương mại đặc biệt của vùng lãnh thổ này do mất quyền tự trị khỏi với Bắc Kinh, đây được coi là một lá bài mới trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra của hai nước.
Nếu Washington áp đặt các lệnh trừng phạt, Tokyo có thể sẽ phải đối mặt với áp lực phải hỗ trợ đồng minh thân cận nhất. Ngay cả với chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập trong chương trình nghị sự, Nhật Bản sẽ có ít thời gian để thích nghi với Trung Quốc.
Việc Trump bàn về việc mở rộng G7 là nguyên nhân gây lo ngại hơn nữa. Đề nghị của ông để mời Nga, Ấn Độ, Úc và Hàn Quốc có thể được coi là một nỗ lực để kiềm chế Trung Quốc, làm gia tăng căng thẳng hơn nữa. Việc đón tiếp Tập với tư cách là khách quốc gia trong khoảng thời gian họ tham gia vào một cuộc họp G77 mở rộng có thể khiến Nhật Bản rơi vào tình thế khó xử.
Yếu tố chính trị trong nước cũng đóng một vai trò. Abe đã phải đối mặt với những lời chỉ trích từ Đảng Dân chủ Tự do của mình vì việc chậm trễ trong việc hạn chế đi lại từ Trung Quốc trong bối cảnh virus bùng phát. Việc Trung Quốc nhiều lần xâm lấn vào vùng biển xung quanh Quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý, mà Bắc Kinh gọi là là Điếu Ngư, cũng đã gây ra sự phẫn nộ.
Hai hội đồng chính sách đối ngoại của LDP đã đưa ra nghị quyết ngày 29 tháng 5 chỉ trích Trung Quốc về tình hình Hong Kong và kêu gọi Abe suy nghĩ lại về chuyến thăm cấp nhà nước của ông Tập.
Trung Quốc muốn chuyến thăm của Tập Cận Bình đến Nhật Bản để cho phần còn lại của thế giới biết rằng họ đã vượt qua được sự bùng phát của COVID-19. Bắc Kinh cũng muốn gây áp lực với chính quyền Trump bằng cách tán tỉnh một đồng minh của Mỹ. Họ không thể để Nhật Bản rút lui vì những lo ngại của Mỹ.
Khi Abe nói với các phóng viên vào ngày 25 tháng 5 rằng virus đã lan ra thế giới từ Trung Quốc, tờ Thời báo Hoàn cầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã phản ứng bằng bài xã luận hối thúc Nhật Bản duy trì sự trung lập.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản ứng trước việc trì hoãn chuyến thăm này một cách thận trọng. Ngoại trưởng Vượng Nghị từ chối trả lời câu hỏi liên quan đến chuyên thăm của Tập trong cuộc họp báo ngày 24 tháng 5.
Theo BizC.vn
