Đại sứ Nguyễn Phú Bình kể chuyện ngành ngoại giao thời kỳ biến động

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Phú Bình. Ảnh: Bộ Ngoại giao.

“Hồi đó, các hoạt động ngoại giao còn ít và hạn chế do ta bị bao vây, cô lập về ngoại giao. Nhưng công tác nghiên cứu thì rất sôi động, thu hút toàn bộ tâm sức của Lãnh đạo và cán bộ của Bộ, nhằm tìm giải pháp cho vấn đề Campuchia, bình thường hoá quan hệ với các đối tác quan trọng; đồng thời, thúc đẩy nhanh việc chuyển đổi mô hình quản lý kinh tế từ kế hoạch hoá sang mô hình kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa”, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao phụ trách Đông Bắc Á, Đại sứ Nguyễn Phú Bình viết về hoạt động của Bộ Ngoại giao Việt Nam thời kỳ những năm 1980 và đầu 1990, nhân Hội nghị Ngoại giao lần thứ 30 diễn ra ngày 12-17/8.

Đại sứ Bình từng có 10 năm đầu công tác tại vụ Đông Bắc Á và Đại sứ quán Việt Nam tại Bình Nhưỡng. Ông sau đó tham gia Đợt tập sự cấp vụ năm 1982, rồi được bổ nhiệm làm Đại sứ tại Hàn Quốc năm 1992.

Ông cho biết đã học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm “thời kỳ kinh tế đất nước khủng hoảng, đời sống người dân khó khăn, tình hình quốc tế và khu vực đầy biến động”.

Hàng ngày, các cán bộ ngoại giao được được tham gia các buổi sinh hoạt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Uỷ viên Bộ chính trị, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch và các lãnh đạo khác trong bộ. Trọng tâm nghiên cứu là tìm lời giải đáp cho các câu hỏi vì sao Khmer đỏ trở mặt và chống Việt Nam, nguyên nhân nổ ra chiến tranh biên giới phía Bắc, các thế lực quốc tế lớn khi đó câu kết chống Việt Nam sẽ đi với nhau lâu dài hay chỉ tạm thời, từ đó tìm ra đối sách phù hợp.

Đại sứ Bình cho rằng trong chuyển đổi mô hình quản lý kinh tế, “Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch và ngành ngoại giao đã có những đóng góp to lớn”. Ông Nguyễn Cơ Thạch đã tranh luận để yêu cầu chính phủ áp dụng chế độ một giá đối với hàng hoá, một tỷ giá đối với thu mua và chuyển đổi ngoại tệ, hạn chế in tiền để chống lạm phát, khẳng định kinh tế Việt Nam phải là một bộ phận của kinh tế thế giới mới phát triển được. “Bộ trưởng đã đầu tư lực lượng đáng kể cho công tác ngoại giao phục vụ kinh tế, cải tổ bộ máy với 3 vụ: kinh tế Việt Nam, kinh tế thế giới và hợp tác kinh tế”.

Từ năm 1987-1990, Đại sứ Bình được điều từ Vụ tổng hợp đối ngoại, nay là Vụ chính sách đối ngoại, về làm phó Chánh văn phòng, rồi Chánh văn phòng. Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng đưa các kiến thức và chủ trương ngoại giao đến với các địa phương, Văn phòng Bộ đã mở các lớp bồi dưỡng kiến thức ngoại giao với đối tượng tham gia bước đầu là Chánh, phó văn phòng Uỷ ban nhân dân các tỉnh (khi đó chưa có hệ thống sở ngoại vụ như hiện nay). Một trong các học viên của loại hình bồi dưỡng này là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, khi đó là Chánh văn phòng Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng.

Đại sứ Bình cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ, kính trọng với những “tiền bối”, đặc biệt là Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch, người “đã xây đắp nên nền móng của ngành ngoại giao hiện đại Việt Nam.”

“Tôi thực sự tự hào về những năm tháng làm việc đầy cam go nhưng rất hiệu quả đó”, Đại sứ Nguyễn Phú Bình chia sẻ.