Hiểu đúng cụm từ “cách ly xã hội”

Tiếng Anh “Social distancing” (giãn cách xã hội) được diễn đạt sai thành “Cách ly xã hội”, dẫn đến tình trạng người nghe hiểu và làm khác với ý của người nói.

Giãn cách xã hội là yêu cầu mọi người trong xã hội giữ khoảng cách 1,8m – 2,0m để tránh lây bệnh truyền nhiễm. Với yêu cầu đó, ngoài việc người ta không tiếp xúc gần, không tụm năm tụm bảy, không bắt tay nhau, còn có hệ quả là các công ty sắp xếp cho nhân viên làm việc tại nhà (work from home), các cuộc hội họp chuyển sang dạng video conference. Người dân vẫn được phép đi lại trên đường, giao thông diễn ra bình thường. Người ta vẫn có thể đi dạo trong công viên nhưng khoảng cách giữa hai người phải được tuân thủ.

Cách ly là một từ khác với nghĩa khác. Trong y tế, nó được dùng để dịch hai chữ isolation và quarantine với một chút khác biệt. Quarantine là cách ly những người có nguy cơ bị nhiễm cao nhưng chưa xác nhận là đã dương tính với con virus, còn Isolation là cách ly người bệnh, người đã được xác định dương tính. 

Phong tỏa là “nội bất xuất, ngoại bất nhập”, là không ai được phép ra vào khu vực đó. Tiếng Anh là “Lockdown”. Lockdown hay phong tỏa một thành phố là không ai được phép tự ý ra vào thành phố đó, như các bạn từng nghe hơn một tháng trước đây bốn chữ “Vũ Hán phong thành”.

Như vậy, ta có:

– Social distancing: giãn cách xã hội

– Quarantine: cách ly những người có nguy cơ nhiễm

– Isolation: cách ly người bệnh

– Lockdown: phong tỏa, nội bất xuất ngoại bất nhập.

Không hề có khái niệm “cách ly xã hội”. Cụm từ này nếu có, tất phải khiến cho người ta nhầm tưởng là phong tỏa thành phố. Dùng tiếng Việt như thế thì khó lòng làm cho người nghe hiểu như “giãn cách xã hội”, tức chỉ yêu cầu duy trì khoảng cách giữa hai người là 1,8m – 2,0m mà thôi…

Chuyên gia Hoàng Mạnh Hải