TS Trần Đình Thiên: Đường sắt đã bị bỏ quên

Trên thế giới ngành đường sắt thường chiếm 30% thị phần, ở Việt Nam chỉ 1%. Đầu tư cho đường sắt quá thấp, gần như bị lãng quên.

Sau 4 vụ tai nạn tàu hỏa tuần qua, vấn đề an toàn giao thông đường sắt được đặt ra. Chiều 1/6, tại tọa đàm được tổ chức ở Hà Nội, chuyên gia kinh tế, đại biểu Quốc hội cùng phân tích những yếu kém, kiến nghị giải pháp cho ngành.

Thị phần vận tải đường sắt chỉ chiếm 1%

PGS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Kinh tế Việt Nam, nhận định đường sắt Việt Nam có lịch sử 130 năm, song khi đất nước tiến lên thì đường sắt đứng im, thậm chí thụt lùi. Có người nói 100 năm qua đường sắt chỉ bóc lên mà không xây thêm km nào, trong khi đó là công cụ cho phát triển.

“Ta đã bỏ quên và bỏ rơi đường sắt trong khi đây là lợi thế cho phát triển, nhất là với đất nước dài và nhiều cảng biển như Việt Nam”, ông Thiên nói.

Viện trưởng Kinh tế Trần Đình Thiên. Ảnh: Anh Duy

TS Phùng Văn Hùng cũng nhận xét, trên thế giới ngành đường sắt thường chiếm 30% thị phần song ở Việt Nam chỉ 1%. Đầu tư cho đường sắt quá thấp, gần như bị lãng quên. Nhà nước đầu tư cho duy tu bảo dưỡng hạ tầng đường sắt mới đáp ứng 30%. Vấn đề là làm sao an toàn nâng lên được khi hạ tầng đường sắt còn lạc hậu. Ở các nước, khi đoàn tàu đến giao cắt thì có cảnh báo, barie tự đóng song ở ta vẫn làm thủ công, người công nhân ra kéo đóng chắn.

Đường sắt đòi hỏi vốn lớn song nhà đầu tư không mặn mà vì không thấy khả năng thu hồi vốn như đường bộ, hàng không. “Trước tiên, phải đảm bảo giao thông đường sắt, sau đó phải có nguồn vốn xứng đáng thì mới nâng cao hiệu quả, cùng với ngành khác phục vụ kinh tế đất nước”, ông Hùng nói.

Đồng quan điểm, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng nhận xét: “Hệ thống đường sắt quá lạc hậu, tôi không ngại ngùng khi nói câu này. Tôi không chỉ trích đường sắt song phải chỉ ra thực trạng”.

Việc vun vén cho hạ tầng kỹ thuật đường sắt thời gian qua, theo ông Nhưỡng, rất chậm chạp, từ khâu xây dựng thể chế cho đến thực hiện, như bàn Luật đường sắt rất khó khăn. Báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải gửi cho đại biểu Quốc hội cho thấy, đầu tư cho đường sắt không được quan tâm, mức rất thấp.

Chủ tịch Đường sắt Vũ Anh Minh. Ảnh: Anh Duy

Vể phía doanh nghiệp đường sắt, ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Đường sắt, thừa nhận hệ lụy của ngày hôm nay là do tư duy của lãnh đạo đường sắt cho đến lãnh đạo vĩ mô, vì nếu phát triển đồng bộ các ngành giao thông thì khả năng kết nối tốt. Mọi người thường nhìn thấy đầu tư đường sắt rất tốn kém song không tính đến đường bộ chiếm nhiều đất hơn, gây ô nhiễm môi trường và chi phí bỏ ra để duy trì, chi phí vận tải lớn hơn đường sắt.

“Tư duy phát triển phải từ những người đường sắt, có thể thời gian qua chúng tôi kêu chưa thấu”, ông Minh nói.

Còn chia chác lợi ích thì không thay đổi được

Bàn về nguyên nhân gây tai nạn đường sắt, ông Nguyễn Hải Hưng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh, cho rằng những đường ngang mới mở tiềm ẩn nguy cơ cao nhất, song 2 năm mới giảm được 90 đường ngang tự mở của người dân, cho thấy việc này làm chưa tốt, là vấn đề lo ngại.

“Chúng tôi đã kiến nghị Chính phủ phối hợp với địa phương xử lý đường ngang lối mở của người dân. Hơn 4.000 lối tự mở không người gác, chắn, biển báo, tai nạn liên quan đường sắt khó tránh khỏi”, ông Hưng nói và cho biết đã kiến nghị Bộ Công an có bộ phận phối hợp địa phương bảo vệ an toàn đường sắt.

Theo đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng, ý thức tham gia giao thông người dân còn thấp, cứ phóng xe qua đường ray khi tàu đến gần thì làm sao phanh được. “Nhiều người nói Việt Nam có thứ văn hóa rất lạ là văn hóa nhanh chân, ảnh hưởng đến an toàn. Ngoài hạ tầng kỹ thuật, chúng ta cần có hạ tầng ý thức trách nhiệm”, ông Nhưỡng nói.

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng. Ảnh: Anh Duy

Đại biểu này cũng cho rằng địa phương có trách nhiệm lớn đối với an nguy của giao thông nói chung và đường sắt nói riêng. Tuy nhiên, giữa địa phương và Bộ Giao thông đang có khoảng trống trong quản lý đường sắt. Ông mong Chính phủ vào cuộc, chỉ đạo các địa phương cùng tham gia đảm bảo an toàn giao thông, nếu để đường sắt đơn độc thì không ngăn chặn được tai nạn.

“Đừng để cho đường sắt đơn độc. Đường sắt phải xây dựng độc đạo về con đường và độc đáo về văn hóa. Nếu cơ quan quản lý không cầm cờ phất mà còn chia cắt các lợi ích thì sẽ không thay đổi được”, ông Nhưỡng nhấn mạnh.

Từng đi cùng một người tuần đường làm nhiệm vụ, ông Nhưỡng hiểu họ phải chịu nắng mưa, trời rét, trong khi đồng lương thấp. Lương thấp có thể làm cho công nhân không còn nhuệ khí, bớt yêu công việc.

“Chúng tôi hết sức thông cảm, chia sẻ với những khó khăn của cán bộ nhân viên ngành đường sắt. Mong rằng nhà nước và ngành quan tâm, người lao động đóng góp để đường sắt là hệ thống xương sống của đất nước”, ông Nhưỡng nói.

>>136 năm thụt lùi của đường sắt

Theo : vnexpress.net

[elementor-template id=”16904″]