Mẫu tên lửa phòng không thành công nhất trong lịch sử quân sự Na Uy

Trong thập niên 1980, Na Uy muốn nâng cấp mạng lưới phòng không, thay thế hệ thống Nike Hercules lạc hậu. Kết quả là nước này cho ra đời “Tổ hợp phòng không tiên tiến của Na Uy” (NASAMS), một trong những dự án vũ khí thành công nhất trong lịch sử Na Uy. Trên thực tế, NASAMS cũng là hệ thống phòng không cố định duy nhất được triển khai trên lãnh thổ Mỹ, có trách nhiệm bảo vệ không phận thủ đô Washington D.C., theo National Interest.

Khi nâng cấp lưới phòng không, Na Uy tiến hành chương trình nghiên cứu “Hawk Study” nhằm so sánh hiệu quả hệ thống phòng không Roland II mới của Đức với tổ hợp MIM-23 Hawk do Mỹ chế tạo.

Nghiên cứu này sử dụng máy tính để mô phỏng một loạt nhiệm vụ phòng thủ với nhiều kịch bản khác nhau. Nghiên cứu cho thấy mỗi hệ thống sẽ phù hợp với một số khu vực nhất định, trong đó tổ hợp MIM-23 nâng cấp thể hiện sức mạnh ở các vùng được ưu tiên phòng thủ.

Dựa trên kết quả từ Hawk Study, Oslo bắt đầu xây dựng mạng lưới chỉ huy kết hợp tên lửa phòng không MIM-23, sau đó được đặt tên “Hệ thống Hawk tối tân của Na Uy” (NOAH). Hệ thống này được đưa vào biên chế trong thập niên 1980, nhưng do các hệ thống MIM-23 quá đắt đỏ, Na Uy vẫn phải dựa vào lá chắn Hercules để bảo vệ lãnh thổ phía tây nước này.

Thiết kế module của NOAH cho phép nó tích hợp thêm tên lửa đối không tầm trung AIM-120 AMRAAM, vốn được trang bị cho các tiêm kích thế hệ 4 của Mỹ. Nhận thấy tên lửa này có thể biến thành vũ khí phòng không phóng từ mặt đất, Na Uy sau đó ra mắt hệ thống NASAMS, sử dụng thiết kế của NOAH với đạn tên lửa AMRAAM.

Tổ hợp NASAMS khai hỏa. Ảnh: Raytheon.

Ban đầu, NASAMS chỉ thay thế tên lửa Nike Hercule, nhưng sau đó đảm nhận luôn vai trò của tổ hợp NOAH. NASAMS có ưu thế giá rẻ so với NOAH, do chi phí chế tạo tên lửa AIM-120 thấp hơn nhiều so với các quả đạn MIM-23.

NASAMS có tầm bắn khoảng 25 km và độ chính xác cao, chủ yếu là nhờ thiết kế đầu dò tên lửa AIM-120,  khiến nó trở thành vũ khí xuất khẩu được nhiều nước ưa chuộng. Ngoài các quả đạn AMRAAM, tổ hợp này có thể khai hỏa mọi mẫu tên lửa được dùng trên chiến đấu cơ khối NATO.

Thành công từ NASAMS thúc đẩy Na Uy phát triển phiên bản NASAMS 2, tập trung vào nâng cấp cơ chế kiểm soát hỏa lực và tích hợp mạng liên kết dữ liệu Link-16, cho phép nó liên kết với nhiều loại tiêm kích của NATO. Điều này cho phép NASAMS 2 lấy tham số mục tiêu từ các chiến đấu cơ đồng minh, không cần bật radar điều khiển hỏa lực và tăng khả năng sống sót trước các biện pháp chế áp phòng không của đối phương.

Trong trường hợp không có phi cơ đồng minh, NASAMS 2 vẫn có thể bất ngờ tấn công nhờ cụm cảm biến quang điện tử (EO). Thiết kế của tên lửa AIM-120 cho phép nó bám bắt mục tiêu ngay cả khi nằm ngoài tầm quan sát của radar điều khiển hỏa lực, ưu điểm vượt trội so với nhiều hệ thống phòng không cùng loại.

Duy Sơn